محمد لاهوتی
رییس کنفد راسیون صاد رات
با توجه به سخت‌تر شد ن تحریم‌ها و نیاز کشور به ارز حاصل از صاد رات، د ولت د وازد هم از سال ۹۷ بازگشت ارز حاصل از صاد رات غیرنفتی به کشور را از سوی صاد رکنند گان الزام‌آور اعلام و مجموعه د ستورالعمل‌ها و آئین‌نامه های مربوطه را به شکلی تنظیم کرد که ارز صاد راتی قابل کنترل و رد گیری از سوی د ولت باشد . بر این اساس، علیرغم تمامی فراز و نشیب‌ها، د ر حال حاضر برگشت ارز صاد رات به چرخه اقتصاد ی بالای ۷۵ د رصد بود ه که عملاً نشان می‌د هد سیاستی که د ولت به د نبال آن بود ه، اجرایی شد ه و صاد رکنند گان هم اثبات کرد ه‌اند که به هر حال، به این موضوع پایبند و متعهد به بازگشت ارز هستند . علیرغم تلاش صاد رکنند گان برای بازگشت ارز حاصل از صاد رات خود به کشور، اما د ر این سال‌ها همواره یک چالش جد ی خود نمایی کرد ه و باعث شد ه تا حد ود ی، شیوه‌هایی که د ولت برای بازگشت ارز حاصل از صاد رات به چرخه اقتصاد ی کشور تعیین می‌کند ، بر صاد رات سایه افکند ه و سرعت رشد آن را بگیرد ؛ این د ر حالی است که اگر این مشکل مشخص وجود ند اشت، صاد رات غیرنفتی می‌توانست جهش خوبی د اشته باشد . د ر واقع این چالش به بازگشت ارز صاد رات صاد رکنند گانی برمی‌گرد د که کالاهای آنها به هیچ عنوان با منابع یارانه‌ای و نرخ ارزان انرژی تولید نشد ه و مواد اولیه مورد نیاز تولید آن با ارز غیرنیمایی تأمین می‌شود ؛ اما شیوه برگشت ارز آنها همچون رفع تعهد ارزی صنایع بزرگی مثل پتروشیمی، میعانات، فلزات رنگین و فولاد تعیین شد ه که این امر، صاد رات این کالاها را کند کرد ه است. وارد کنند گان به د لیل پایین بود ن و جذابیت نرخ ارز د ر سامانه نیما، از خرید ارز صاد راتی با نرخ توافقی امتناع می‌کنند ، روش‌های مختلفی برای بازگشت ارز وجود د ارد که می‌تواند برای ارز صاد راتی با نرخ توافقی تقاضا ایجاد کند . د ر مقطعی، بعد از تلاش فراوان د ولت پذیرفت که ارز مورد نیاز برای وارد ات برخی از کالاها همچون موبایل‌های لوکس را از ارز صاد راتی تأمین نماید و بار تأمین ارز را از سامانه نیما برد ارد که این روش بسیار مناسبی بود ، اما به د لیل اینکه حجم وارد ات موبایل به میزان حجم ارز صاد رات کالاهایی مذکور نبود ، متوقف گرد ید . هر چند که این راهکار د ر همان مد ت زمان اجرا، کمک شایانی به برون رفت از معضل رفع تعهد ارزی صاد رکنند گان مذکور نمود . امروز که د ولت به د نبال پید ا کرد ن راهکاری برای تأمین ارز مورد نیاز وارد ات خود روهای نو و کارکرد ه است، پیشنهاد می‌گرد د تأمین ارز وارد ات خود رو از محل ارز حاصل از صاد رات کالاهای مذکور صورت گیرد تا بار تأمین ارز وارد ات خود رو از سامانه نیما برد اشته شود . با توجه به اینکه روند وارد ات خود روهای مونتاژی نشان د اد ه است که مصرف‌کنند ه نهایی خود رو را بر مبنای قیمتی تا د و برابر نرخ ارز آزاد ، خرید اری می‌کند ، به نظر می‌رسد اگر د ولت ارز صاد راتی را، به ارز مورد نیاز وارد کنند گان خود رو، پیوند د هد ، تقاضای جد ید ی د ر سامانه نیما ایجاد نکرد ه و قیمت خود روهای وارد اتی د ر بازار کاهش می‌یابد ، ضمن اینکه صاد رات غیرنفتی نیز حمایت خواهد شد . تا به امروز د ولت فقط وارد ات موبایل را به استفاد ه از ارز صاد راتی پیوند زد ه است د ر حالیکه د ولت می‌تواند وارد ات طیف گسترد های از کالاهای مورد نیاز کشور را به ارز صاد راتی گره زند ؛ این د ر حالی است که باید فروش ارز به وارد کنند گان این کالاها د ر سامانه نیما به صورت همزمان متوقف شود تا وارد کنند گان به سمت استفاد ه از ارز صاد راتی سوق پید ا کنند .
